Rozmawiam z przedstawicielkami Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Rudzie Śląskiej. Tematem są programy profilaktyczne wdrażane na terenie Rudy Śląskiej. Na pytania odpowiadają: Teresa Golda, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rudzie Śląskiej oraz Danuta Balcer, powiatowy koordynator ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia.
Proszę przybliżyć czytelnikom programy profilaktyczne prowadzone na terenie Rudy Śląskiej
Danuta Balcer: Samych programów edukacyjnych prowadzonych przez PSSE, zarówno ogólnopolskich jak i wojewódzkich, jest dwanaście. Dzielą się one na różne kategorie. Przede wszystkim są te obejmujące profilaktykę antytytoniową, antyalkoholową oraz działania przeciwdziałające używaniu środków psychoaktywnych. Poza tym mamy również programy promujące zdrowy styl życia poprzez zbilansowaną dietę oraz aktywność fizyczną. Prowadzimy także programy edukacyjne w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym jak WZW typu B i C czy AIDS oraz chorobom niezakaźnym.
Może warto przybliżyć czytelnikom idee programów profilaktycznych?
Teresa Golda: Są to działania mające na celu zapobieganie chorobom głównie poprzez utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia. Chodzi o uczenie i wypracowywanie odpowiednich zachowań. Nasze działania kierujemy do szerokiego kręgu mieszkańców miasta, od szkół i przedszkoli do osób dorosłych.
Jak w związku z tym wygląda współpraca PSSE ze szkołami oraz podobnymi placówkami?
T.G.: W każdej placówce jest koordynator, który realizuje zadania. Natomiast my sprawujemy nadzór oraz udostępniamy odpowiednie materiały, prowadzimy szkolenia, konferencje czy spotkania. Następnie prowadzimy ich ewaluacje, sprawdzamy jak przebiegał program i jak został odebrany. Wszelkie sprawozdania kierujemy do Wojewódzkiej Stacji.
W takim razie, jak Ruda Śląska wypada na tle miast ościennych, jeżeli chodzi o działania na rzecz świadomości, czy prozdrowotności?
T.G.: Uważam, że czegoś takiego nie można w żaden sposób zmierzyć, dlatego że nie prowadzi się tego typu badań poziomu świadomości społecznej. Przynajmniej my takich badań nie prowadzimy. Niemniej my staramy się dotrzeć z tymi programami do jak najszerszej grupy mieszkańców.
D.B.: Podczas spotkań w placówkach, które realizują programy, uzyskuje często informacje, że dzieci są coraz bardziej świadome. Ponadto, programy antytytoniowe spowodowały także, że rodzice coraz częściej starają się chronić dzieci przed dymem tytoniowym. Przede wszystkim starają się nie palić przy dzieciach, a także unikać miejsc, w których dziecko byłoby na taki dym narażone. Ogólnie rzecz biorąc, uważam, że nawet jeśli jedna, dwie osoby zrywają z nałogiem, to możemy mówić o sukcesie takich programów.
W związku z tym, proszę ocenić, czy możemy mówić o pewnego rodzaju postępie w kwestii nawyku rzucania papierosów?
D.B.: Jest postęp. Wynika on przede wszystkim z danych statystycznych, które są opracowywane przez różne instytucje. Przykładowo przez Centrum Onkologii w Gliwicach. Z własnego doświadczenia wiem także, że jest duża część osób starszych zrywających z nałogiem. Z drugiej strony niepokojące jest obniżenie wieku inicjacji tytoniowej wśród dzieci i młodzieży.
A jeżeli chodzi o podejście PSSE do różnorodnych środków pomagających zwalczyć nałóg palenia (plastry, gumy) albo popularnych e-papierosów?
T.G.: Jeżeli chodzi o wszystkie środki stosowane w nikotynowej terapii zastępczej, nie wypowiadamy się na ten temat. Natomiast w kwestii tak zwanych e-papierosów, trzeba pamiętać, że one podobnie jak zwykłe papierosy, opierają się na dostarczaniu organizmowi nikotyny jednak ilość innych substancji szkodliwych jest w nich znacznie zmniejszona, i można przyjąć je za bezpieczniejsze.
A jeżeli chodzi o profilaktykę antyalkoholową?
D.B.: Ten rodzaj działań jest dla PSSE pewnego rodzaju nowością. My dopiero od ubiegłego roku realizujemy program łączący działania w zakresie zapobiegania używaniu papierosów, alkoholu i środków psychoaktywnych i jeszcze wielu rzeczy się uczymy. W tym zakresie mamy zamiar prowadzić akcje podczas imprez masowych, gdyż jest to jedna z najlepszych metod informacyjnych. Natomiast od września rozpoczniemy działania w szkołach ponadgimnazjalnych.
Ile z programów prowadzonych przez PSSE, to akcje ogólnokrajowe, a ile ma charakter typowo lokalny?
D.B.: Generalnie na dwanaście programów edukacyjnych, dziesięć z nich ma charakter ogólnopolski. Program „Podstępne WZW” oraz „Żywienie na wagę zdrowia”, to programy wojewódzkie. Dodatkowo realizujemy liczne akcje prozdrowotne.
Jak wyglądają plany na przyszłość?
D.B.: Czynimy przygotowania, do „Gali profilaktyki”. Będzie to pewnego rodzaju podsumowanie działalności profilaktycznej w naszym mieście. W związku z tym chcielibyśmy wyróżnić kryształami profilaktyki osoby, które maja szczególne zasługi na tym polu.
A czy można wyjawić osoby, które pretendują do takiego miana?
T.G.: Na chwile obecną wolimy jeszcze nie zdradzać żadnych tajemnic.
Dziękuję za rozmowę.
