Kolejny miesiąc prac przy adaptacji Wielkiego Pieca Huty Pokój za nami, a efekty są widoczne z dnia na dzień. Zespół budowlany pracuje zgodnie z harmonogramem, realizując kolejne etapy modernizacji tego wyjątkowego obiektu.
Postępy prac modernizacyjnych
Zakończenie I etapu fundamentowania pod nowy budynek wystawowy to jeden z ważniejszych momentów w tym projekcie. W sumie zabudowano aż 39 pali, co stanowi solidną podstawę dla przyszłego budynku wystawowego, który będzie integralną częścią kompleksu.
Trwają także intensywne prace przy odgruzowywaniu dawnej rampy kolejowej, która w przyszłości, po obudowaniu szklanymi fasadami, stanie się nowoczesnym budynkiem biurowym. To zadanie wymaga precyzyjnego podejścia, ale już teraz widać ogromny postęp.
Równocześnie kontynuowane są prace przy czyszczeniu oraz wymianie podestów i innych elementów konstrukcyjnych, które zapewnią odpowiednie zabezpieczenie samej budowli Wielkiego Pieca. Te działania są niezbędne, aby cały obiekt mógł funkcjonować zgodnie z nowoczesnymi standardami.
Historia Wielkiego Pieca Huty "Pokój"
Wielki Piec Huty „Pokój” został przejęty przez miasto w 2018 r. Po kilku miesiącach już w 2019 r. został ogłoszony międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji jego zagospodarowania, do którego zgłosiło się 96 pracowni projektowych i architektów. Autorem najlepszego projektu okazała się „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa, której powierzono wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego zagospodarowania Wielkiego Pieca. Kolejnym etapem było uzyskanie dofinansowania na realizację inwestycji. Udało się je pozyskać ze środków unijnych w ramach działania 10.09 – „Ponowne wykorzystanie terenów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele rozwojowe regionu, w ramach Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021- 2027” oraz z budżetu państwa. W lutym tego roku podpisano umowę w tej sprawie. Kolejnym działaniem było przeprowadzenie przetargu na wykonanie projektu, który rozstrzygnął się w ubiegłym miesiącu.
Wielki Piec wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty „Pokój”, która została założona w 1840 roku. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa sprawił, że szybko stała się ona największym tego typu zakładem w okolicy. W 1907 roku huta posiadała już 6 wielkich pieców. W latach powojennych była największym zakładem metalurgicznym w Polsce.
Wielki Piec uruchomiono w 1968 roku. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto na docelową lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania obiekt okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przekształcając produkcję na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.
Kolejna modernizacja urządzenia nastąpiła w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje” przekształcone wkrótce w Stalmag Sp. z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko przeważyły o jego ostatecznym wygaszeniu, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Wielki Piec został wpisany do rejestru zabytków.
Przekształcenie w dziedzictwo przemysłowe
Sześć lat później formalnym właścicielem obiektu wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto. Stało się tak dzięki zamianie nieruchomości ze spółką Stalmag, która otrzymała prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynku Bramy II, czyli byłej portierni Huty „Pokój”. Różnica w wartościach obu nieruchomości wynosiła ponad 90 tys. zł, które miasto musiało uregulować. Od 2020 roku Wielki Piec Huty „Pokój” jest częścią Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego - ERIH (European Route of Industrial Heritage).
