10 grudnia br. w Panteonie Górnośląskim w Katowicach, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Krzysztof Szwagrzyk uhonorował laureatów III edycji nagrody IPN „Świadek Historii”. Wśród nagrodzonych znalazła się Maria Lorens – pomysłodawczyni i współorganizatorka ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbruck” organizowanego co roku w Rudzie Śląskiej. Podczas uroczystej gali została również wręczona nagroda im. Grażyny Langowskiej, której laureatką została Anna Morajko-Fornal - radna Rudy Śląskiej.
W Katowicach po raz trzeci wręczono nagrody IPN "Świadek Historii"
Podczas uroczystości zastępca prezesa IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk odczytał list, skierowany do uczestników przez prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego:
„Historia jest nieodłączną częścią naszej tożsamości, jesteśmy narodem, który stale przeżywa swoją przeszłość. Spotykamy się dzisiaj, aby uhonorować tych, którzy o minionych czasach mówią najgłośniej, są głosem polskich bohaterów i ofiar (...). Dzisiejsi laureaci każdego dnia przyczyniają się do budowania naszej przyszłości i świadomości.”
Dyrektor katowickiego oddziału IPN dr Andrzej Sznajder podkreślił, że nagroda „Świadek Historii” przyznawana jest za pielęgnowanie polskiej pamięci historycznej, zachowanie, propagowanie oraz pogłębianie wiedzy o historii najnowszej Polski, a także odkrywanie zapomnianych faktów czy osób zasłużonych w historii naszego kraju.
Laureatami nagród przyznanych przez oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach są:
- Tomasz Borówka – dziennikarz portalu Ślązag, publicysta;
- Anna Dziadek – nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 51 z Oddziałami Integracyjnymi w Bytomiu, działacz społeczny;
- Maria Lorens – pomysłodawczyni i współorganizatorka ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbruck”;
- Krzysztof Toboła – szef Archiwum TVP 3 Katowice;
- Ogólnopolskie Stowarzyszenie Rodzina Policyjna 1939 z siedzibą w Katowicach – działa od 34 lat, pełniąc rolę strażnika pamięci o przedwojennej policji województwa śląskiego, zwłaszcza o ofiarach Zbrodni Katyńskiej;
- Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Śląski – powstał w 1989 r., depozytariusz pamięci o bohaterach II wojny światowej.
Podczas uroczystej gali została również wręczona nagroda im. Grażyny Langowskiej, której laureatką została Anna Morajko-Fornal, nauczycielka w II Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Gustawa Morcinka w Rudzie Śląskiej.
Zwieńczeniem wydarzenia była prapremiera reportażu Agnieszki Loch „Dziewczyny dziewczynom”. Materiał powstał podczas wyjazdu finalistów X edycji konkursu „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek FKL Ravensbruck" oraz ich opiekunów do Niemiec w dniach 24–27 maja 2024 r.
Dwie rudzianki nagrodzone
Wśród nagrodzonych znalazły się dwie rudzianki. Maria Lorens od wielu lat jest zaangażowana w przekazywanie wiedzy o niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbruck i godne upamiętnianie ofiar nazistowskich zbrodni. Informacje o losach byłych więźniarek obozu i wartościach, dla których poświęcały swoje życie, czerpała ze wspomnień swojej mamy – Katarzyny Matei, byłej więźniarki KL Ravensbruck. Tą wiedzą dzieli się z kolejnymi pokoleniami, dbając o to, by pamięć o ofiarach przemocy i eksperymentów medycznych nazistów trwała. Maria Lorens mówi, że „jeśli echo ich głosów zamilknie, zginiemy”.
Maria Lorens przez wiele lat była dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 24 im. Powstańców Śląskich w Rudzie Śląskiej. Jako pedagog zaszczepiała w uczniach miłość do ojczyzny oraz szacunek do jej historii.
Jest pomysłodawczynią i współorganizatorką ogólnopolskiego konkursu recytatorskiego „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbruck”. Wydarzenie to jest formą oddania hołdu ofiarom zamordowanym w niemieckim KL Ravensbruck oraz ocalałym byłym więźniarkom.
Jest ona również współautorką publikacji edukacyjnej „Idąc po Ich śladach... Ścieżka edukacyjna po Miejscu Pamięci i Przestrogi Ravensbruck”. To wyjątkowy przewodnik po byłym obozie. Zawiera zarówno najważniejsze informacje dotyczące jego funkcjonowania, jak i historie Polek – więźniarek, stanowiących najwyższy odsetek wśród ogółu osadzonych.
Jest wiceprezesem Stowarzyszenia „Rodzina Więźniarek Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego Ravensbruck”. W 2021 r. została odznaczona medalem „Pro Patria” za wybitną aktywność w przekazywaniu wiedzy o niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbruck.
- Działalność Marii Lorens w przekazywaniu prawdy historycznej o czasach II wojny światowej oraz o męczeństwie i patriotyzmie Polaków jest nie do przecenienia. Jej zasługi dla upamiętnienia historii o niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbruck i wspieranie pionu edukacyjnego IPN są dla naszego Oddziału zaszczytem i wyjątkowym wyróżnieniem - czytamy na stronie IPN.
Fot. Krzysztof Łojko (IPN)
Drugą nagrodzoną mieszkanką naszego miasta była Anna Morajko-Fornal, która otrzymała nagrodę im. Grażyny Langowskiej - dla nauczyciela, wychowawcy, instruktora, opiekuna za krzewienie postawy patriotycznej w młodym pokoleniu.
Anna Morajko-Fornal to nauczyciel z wieloletnim stażem, pedagog i wychowawca. Jest związana z II LO im. Gustawa Morcinka w Rudzie Śląskiej, gdzie uczy języka polskiego, historii i wiedzy o regionie. To pasjonatka literatury i teatru, a także miłośniczka górnośląskiego regionu wraz z jego historią, tradycją i kulturą. Angażuje się w wiele inicjatyw lokalnych i samorządowych. Przede wszystkim jest osobą, która najbardziej w swoim życiu pokochała dzieci i młodzież. To dla nich i z nimi tworzy swoje główne projekty, jak chociażby Amatorski Teatr „Pierro”, który łączy scenę teatralną z treściami patriotycznymi, tańcem współczesnym, sztuką wokalu i nade wszystko arteterapią. O znaczeniu tego projektu świadczy kilkaset nagród przyznanych przez lata swojej działalności na różnych festiwalach i konkursach.
Anna Morajko-Fornal to także ceniony regionalista. Pełni funkcję Prezesa Bractwa Oświatowego Związku Górnośląskiego, jest także Pełnomocnikiem Prezydenta Miasta Ruda Śląska ds. edukacji regionalnej. W swojej pracy w szkole z młodzieżą promuje śląskość i polskość, czego efektem jest trzykrotny tytuł „Najlepszej szkoły z edukacją regionalną” dla II LO przyznany przez Śląskie Kuratorium Oświaty.
- Anna Morajko-Fornal od wielu lat współpracuje z Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Wraz z młodzieżą uczestniczy w lekcjach i warsztatach prowadzonych przez edukatorów IPN. Bierze udział w szkoleniach z zakresu najnowszej historii Polski. Przygotowuje swoich wychowanków do udziału w konkursach prowadzonych przez IPN – w Turnieju Debat Historycznych, Śląskim Festiwalu Piosenki o Wolności oraz w ogólnopolskim konkursie recytatorskim „W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbruck im. Wandy Półtawskiej”. Należy również zaznaczyć, iż od wielu już lat gala finałowa konkursu recytatorskiego o Ravensbruck jest ubogacona oprawą artystyczną wykonaną przez Amatorski Teatr „Pierro” prowadzony przez Annę Morajko-Fornal. Działalność Anny Morajko-Fornal, jej zaangażowanie i wielkie oddanie dla historii Polski, regionu, a zwłaszcza dla młodzieży zasługuje na najwyższe uznanie. Jesteśmy więc zaszczyceni mogąc uhonorować Annę Morajko-Fornal nagrodą im. Grażyny Langowskiej - czytamy na stronie IPN.
Fot. Krzysztof Łojko (IPN)
Nagroda „Świadek historii”
Nagroda „Świadek historii” to wyróżnienie honorowe, które przyznawane jest instytucjom, organizacjom i osobom fizycznym szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii Narodu Polskiego oraz wspierającym pion edukacyjny IPN w realizacji ustawowej działalności w obszarach edukacyjnym, naukowym i wydawniczym w poszczególnych regionach kraju.
Nagroda jest przyznawana obywatelom polskim oraz osobom niebędącym obywatelami polskimi. Może być także przyznana pośmiertnie. Nagrodę przyznaje Kapituła, której przewodniczącym jest prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Świadek Historii uzupełnia ogólnopolską nagrodę IPN Kustosz Pamięci Narodowej.
W Katowicach po raz pierwszy nagrodę „Świadka Historii” przyznano w 2020 r., od tego czasu w dwóch edycjach uhonorowano 12 osób i instytucji.
Nagroda im. Grażyny Langowskiej – wybitnej nauczycielki, działaczki NSZZ „Solidarność“, posłanki na Sejm RP – dla nauczyciela, wychowawcy, instruktora, opiekuna za krzewienie postawy patriotycznej w młodym pokoleniu.
