Codziennie trafiają na fałszywe wiadomości, których nie potrafią zweryfikować. Uwierzą, bo „czytali w Internecie” – bo „ktoś udostępnił”. Seniorzy stają się cichymi ofiarami dezinformacji.
W erze nieustannego przepływu informacji, fake newsów i sprytnych manipulacji medialnych, jedną z najbardziej narażonych grup społecznych pozostają seniorzy. Starsi ludzie, którzy wychowali się w czasach, gdy słowo pisane miało większą wagę, często nie są przygotowani na pułapki dzisiejszej rzeczywistości informacyjnej. Co gorsza – zazwyczaj z tym problemem zostają całkowicie sami.
Samotność w gąszczu informacji
Seniorzy zmagają się nie tylko z wykluczeniem cyfrowym, ale i z psychologiczną barierą wobec nowoczesnych technologii. Nie zawsze rozumieją mechanizmy działania Internetu, mediów społecznościowych, czy algorytmów, które podsuwają im tylko określone treści – często zmanipulowane, nierzadko szkodliwe.
Co gorsza, wielu z nich traktuje te treści jako rzetelne źródła wiedzy. Oglądają filmy i udostępniają łańcuszki w stylu „udostępnij, bo usuną”. Wierzą w teorie spiskowe rozpowszechniane na grupach w mediach społecznościowych. Nie dlatego, że brakuje im rozsądku – lecz dlatego, że zostali osamotnieni w świecie, który bardzo się zmienił.
Kto za to odpowiada?
To nie jest tylko ich problem. To także nasz problem. Bo to my – dzieci, wnuki, sąsiedzi, opiekunowie – często zostawiamy ich samych w tym nowym, niezrozumiałym świecie. Nauczyliśmy się z dystansem traktować newsy z Internetu i rozpoznawać AI i dezinformację – warto nauczyć też tego seniorów. Naszym obowiązkiem jest edukować, tłumaczyć i rozmawiać. Pokazywać, jak działa dezinformacja – kto za nią stoi, dlaczego ktoś miałby celowo wprowadzać ich w błąd.
Rola rodziny i bliskich
Nie chodzi o to, by zakazywać babci korzystania z Internetu. Chodzi o obecność. O rozmowę. O wspólne przeglądanie źródeł, tłumaczenie, co jest podejrzane, a co wiarygodne. O to, by dawać im wsparcie i poczucie, że nie muszą sami mierzyć się z rzeczywistością, której nie rozumieją.
Rodzina powinna być pierwszym „filtrem bezpieczeństwa”. To my powinniśmy być ich przewodnikami w świecie, w którym granice między prawdą, a fałszem są coraz bardziej rozmyte.
Nie odwracajmy wzroku
Dezinformacja wobec seniorów to ciche, ale poważne zjawisko. Zbyt długo traktowaliśmy je jako margines. Tymczasem od tego, jak dobrze zadbamy o świadomość naszych najstarszych, zależy nie tylko ich bezpieczeństwo, ale też jakość naszego społeczeństwa jako całości.
CBZC profilaktycznie dla seniorów
Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości podejmuje działania profilaktyczne w tematyce bezpieczeństwa seniorów w świecie cyfrowym w formule prelekcji, spotkań edukacyjnych, wykładów, warsztatów, pogadanek prowadzonych przez policjantów z CBZC, a także kampanii medialnych publikowanych na stronie CBZC oraz w social mediach.
Od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r. odbyło się już 30 spotkań z udziałem ponad 2 tys. osób.
Funkcjonariusze CBZC przeprowadzili warsztaty, prelekcje oraz debaty społeczne skierowane do seniorów w tematyce:
- Warsztaty dla seniorów w zakresie bezpieczeństwa w sieci.
- Prelekcje poświęcone bezpiecznemu użytkowaniu sieci, zapoznanie z podstawowymi zagrożeniami tj. phishingiem i spoofingiem.
- Bezpieczna bankowość, bezpieczeństwa danych osobowych oraz bezpieczeństwo w sieci.
- Oszustwa, metody i jak się przed nimi ustrzec. Bezpieczne korzystanie z mediów społecznościowych.
- Metody działania oszustów z wykorzystaniem socjotechniki.
- Edukacja seniorów na temat oszustw w sieci i dezinformacji.
- Debata społeczna pt. "Porozmawiajmy o bezpieczeństwie - możesz mieć na nie wpływ".
- Debata społeczna ,,Bezpieczeństwo seniorów w cyfrowym świecie".
