Podjęcie decyzji o zakończeniu związku małżeńskiego niejednokrotnie wiąże się z koniecznością uregulowania też innych kwestii związanych z małżeństwem jak np. kwestii opieki nad wspólnymi małoletnimi dziećmi czy podziału majątku. Bardzo często bywa tak, że małżonkowie nie wiedzą jak podzielić wspólny majątek a związana z tym niepewność powoduje, że trwają w nieszczęśliwym związku z obawie, że żona lub mąż zabiorą cały wspólnie zgromadzony majątek.
Trzeba jednak otwarcie powiedzieć, że podział majątku po rozwodzie nie musi spędzać snu z powiek i może zostać przeprowadzony jak najmniej boleśnie.
O tym na czym polega podział majątku i czy jest możliwy tylko po rozwodzie postaramy się opowiedzieć w niniejszym wpisie.
Co wchodzi w skład majątku wspólnego?
Zgodnie z regulacją wynikającą z art. 31 § 2 k.r.o. do majątku wspólnego małżonków należy zaliczyć m.in. wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej osiągane przez każdego z małżonków oraz dochody uzyskane z majątku wspólnego. Do majątku wspólnego należy zaliczyć także środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków oraz kwoty składek zewidencjonowane na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz środki zgromadzone na koncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) (Dz. Urz. UE L 198 z 25.07.2019, str. 1) oraz na subkoncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (Dz. U. poz. 1843) każdego z małżonków.
Do majątku wspólnego nie wchodzą z kolei m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że co innego wynika z testamentu lub umowy, prawa wynikające z umowy spółki cywilnej czy przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków.
Podział majątku w trakcie trwania małżeństwa
Wbrew powszechnej opinii do podziału majątku może dojść nie tylko po rozwiązaniu małżeństwa ale również w trakcie jego trwania.
Zgodnie z ogólną zasadą, podziału majątku można dokonać jedynie w przypadku ustania wspólności majątkowej co nie oznacza jednak, że z dokonaniem tego podziału trzeba czekać aż do zakończenia małżeństwa, które może nastąpić np. na skutek orzeczenia rozwodu.
Do okoliczności, które powodują ustanie wspólności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa należy zaliczyć np. zawarcie przez małżonków umowy majątkowej małżeńskiej, dokonanie ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd, ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków lub ogłoszenie w stosunku do niego upadłości a także orzeczenie separacji między małżonkami.
Wspólność majątkowa a rozwód
Zasadą jest, że po zwarciu związku małżeńskiego, między małżonkami powstaje wspólność majątkowa, która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa, przy czym bez znaczenia jest czy składniki te zostały nabyte przez jednego z małżonków czy przez oboje. W praktyce wspólność majątkowa powstała po zawarciu małżeństwa oznacza, że praktycznie wszystko co małżonkowie nabędą, z niewielkimi wyjątkami, będzie stanowiło ich wspólną własność.
Jednym z wielu skutków rozwiązania małżeństwa przez rozwód jest ustanie małżeńskiej wspólności majątkowej, która ustaje już w momencie wydania wyroku rozwodowego. Właśnie od chwili ustania istniejącej między małżonkami wspólności majątkowej byli już małżonkowie mogą dochodzić podziału zgromadzonego do tej pory majątku wspólnego.
Jak podzielić majątek po rozwodzie?
Podział majątku wspólnego byłych małżonków może zostać dokonany na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest podział majątku w drodze zawartej przez małżonków umowy. Sposób ten niewątpliwie jest sposobem szybszym i łatwiejszym ale jest możliwy tylko wtedy kiedy małżonkowie pozostają ze sobą w takich relacjach, które pozwalają na uzyskanie wzajemnego porozumienia. Co szczególnie ważne, umowa o podział majątku może być zawarta przez małżonków w zasadzie w każdym czasie po orzeczeniu rozwiązania małżeństwa przez rozwód i co do zasady w dowolnej formie przy czym, wyjątkiem jest sytuacja, w której w skład dzielonego majątku wchodzi nieruchomość, ponieważ wtedy umowa powinna mieć formę aktu notarialnego.
Drugim sposobem podziału majątku po rozwodzie, z którego korzystają małżonkowie, którym ciężko jest osiągnąć porozumienie, jest dokonanie podziału przez sąd.
Sądowe postępowanie o podział majątku po rozwodzie inicjuje wniosek o dokonanie takiego podziału. Wniosek ten, jak każde pismo procesowe, musi spełniać szereg warunków ściśle określonych przepisami prawa a dodatkowo musi określać szczegółowo składniki majątku wspólnego, które mają podlegać podziałowi. Jeśli w skład majątku wchodzi nieruchomość należy także dokładnie określić jej położenie, powierzchnię, przeznaczenie oraz udowodnić jej stan prawny.
Ponad to, wniosek o podział majątku wspólnego powinien zawierać propozycję wnioskodawcy co do możliwego sposobu podziału określającą, który ze składników majątku chce zachować wnioskodawca oraz wskazywać jakie ewentualne żądania wnioskodawcy dotyczące zwrotu wydatków i poczynionych nakładów oraz innych świadczeń poniesionych na majątek wspólny.
Co ważne, wniosek o podział majątku wspólnego podlega opłacie sądowej w wysokości tysiąca złotych, chyba że wniosek ten zawiera zgodne stanowisko małżonków co do sposobu podziału majątku – wtedy wniosek podlega opłacie w wysokości 300 złotych.
W tym miejscu trzeba również wspomnieć, że podziału majątku można dokonać już w wyroku rozwodowym a taką możliwość daje treść art. 58 § 3 k.r.o., zgodnie z którym na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Jakie są sposoby podziału majątku?
Przepisy kodeksu cywilnego rozróżniają trzy podstawowe sposoby dokonania podziału majątku wspólnego, którymi są fizyczny podział rzeczy, sprzedaż majątku i podział uzyskanych środków pieniężnych oraz przekazanie składników majątku jednemu z małżonków z jednoczesną spłatą drugiego z nich. Oczywiście, dopuszczalne są także sposoby mieszane polegające na rozdzieleniu części majątku i sprzedaży pozostałych rzeczy.
Podsumowanie
Sprawy o podział majątku bywają bardzo skomplikowane i generują dużo emocji. Z tego względu warto rozważyć skorzystanie z pomocy adwokata, który posiada doświadczenie w prowadzeniu podobnych spraw.
Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony internetowej https://www.rozwodadwokatrzeszow.pl w celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji.
Kancelaria Rozwód Adwokat Rzeszów
ul. Hanasiewicza 10
35-103 Rzeszów
Tel: +48 17 200 03 20
E-mail: kontakt@rozwodadwokatrzeszow.pl