Biedaszyby na Śląsku to zjawisko, które dotyczy nielegalnych kopalni węgla działających w tej regionie Polski. Choć Śląsk był kiedyś sercem górnictwa węglowego w kraju, obecnie zmierza się w kierunku bardziej zrównoważonej i ekologicznej przyszłości. Mimo to, biedaszyby pozostają poważnym wyzwaniem, generując zagrożenia dla zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska.
Czym są biedaszyby?
Biedaszyby są nielegalnymi kopalniami węgla, które często są prowadzone w sposób nieprofesjonalny i niezgodny z obowiązującymi normami bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska. Chęć zdobycia taniego surowca skłania ludzi do otwierania takich kopalni na własną rękę. Niestety, biedaszyby charakteryzują się brakiem profesjonalnych zabezpieczeń, co powoduje, że osoby w nich pracujący, są narażeni na wiele ryzyk związanych z wydobyciem węgla.
Gdzie są zlokalizowane biedaszyby?
Biedaszyby na Śląsku można znaleźć głównie w okolicach tradycyjnych górniczych obszarów, gdzie pozostałości po dawnych kopalniach oraz ogólna historia wydobycia węgla przyczyniają się do rozwijania takich nielegalnych działań. Często działają one poza kontrolą władz, a ich lokalizacje mogą być trudne do wykrycia.
Biedaszyb w Rudzie Śląskiej
Na początku 2023 r. został zlikwidowany biedaszyb przy ul. Górnej w Bielszowicach.
Zagrożenia związane z biedaszybami
Biedaszyby na Śląsku niosą ze sobą wiele zagrożeń podobnych do tych występujących w innych regionach. Brak odpowiednich zabezpieczeń, niewłaściwe techniki wydobycia i słaba infrastruktura mogą prowadzić do wypadków, zawaleni kopalń i groźnych chorób zawodowych u pracowników. Dodatkowo, działalność tych kopalń może wpływać negatywnie na ekosystem, powodując degradację gruntów i zanieczyszczenie wód podziemnych.
Działania podejmowane w celu zwalczania biedaszybów
Polskie władze oraz instytucje zajmują się problemem biedaszybów na Śląsku. Wzmacnia się kontrole, wprowadza surowsze kary dla nielegalnych górników oraz promuje edukację wśród lokalnej społeczności na temat zagrożeń związanych z nielegalnym wydobyciem węgla. Wzrasta także świadomość ekologiczna, co sprzyja przechodzeniu na bardziej zrównoważone źródła energii.
Cena węgla z biedaszybów
Węgiel wydobywany z biedaszybów na Śląsku może być dostępny w niższych cenach niż węgiel pozyskiwany legalnie. Niemniej jednak, tania cena nie uwzględnia kosztów związanych z zagrożeniami dla zdrowia, bezpieczeństwem i środowiskiem. Inwestowanie w nielegalnie wydobywany węgiel może prowadzić do krótkoterminowych korzyści ekonomicznych, ale generuje znaczne długoterminowe koszty społeczne i środowiskowe.
Biedaszyby na Śląsku stanowią istotny problem, który ma negatywny wpływ na bezpieczeństwo pracowników, stan środowiska i reputację regionu. Właściwe działania w zakresie kontroli, edukacji i promowania zrównoważonych alternatyw są kluczowe dla rozwiązania tego problemu. Transformacja Śląska z obszaru opartego na węglu na bardziej zrównoważony region stanowi wyzwanie, ale również szansę na tworzenie lepszej przyszłości dla mieszkańców i środowiska.
Nielegalna Eksploatacja Węgla Kamiennego: Konsekwencje Prawne
Przeprowadzanie działalności wydobywczej bez wymaganej koncesji wiąże się z naruszeniem prawa i obowiązujących regulacji, które przewidują surowe sankcje. W takich przypadkach nakładane są dodatkowe opłaty, które stanowią odpowiedzialność finansową za nielegalne wydobycie węgla kamiennego.
Osoby prowadzące działalność poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, w tym węgla kamiennego, bez posiadania koncesji, podlegają opłacie podwyższonej. Opłata ta wynosi 50 000,00 zł za każdy kilometr kwadratowy powierzchni terenu objętego taką działalnością. Warto zaznaczyć, że każdy kolejny rozpoczęty kilometr kwadratowy terenu jest traktowany jako pełny kilometr kwadratowy w kontekście naliczania opłaty.
Wydobywanie kopalin, w tym węgla kamiennego, bez wymaganej koncesji podlega karze finansowej. Wysokość kary wynosi czterdziestokrotną stawkę opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju kopaliny, pomnożoną przez ilość wydobytej bez koncesji kopaliny.
Kary za wydobycie węgla z biedaszyb
W przypadku prowadzenia działalności wydobywczej bez wymaganej koncesji, odpowiedzialność spoczywa na Podmiocie prowadzącym taką nielegalną działalność. Organem odpowiedzialnym za naliczanie opłat podwyższonych jest Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego. Wysokość opłat jest ustalana zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, a wniesienie opłaty wymaga zrealizowania w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja staje się ostateczna.
Karą za nielegalne poszukiwanie, rozpoznawanie złóż kopalin lub wydobycie kopalin, w tym węgla kamiennego, bez koncesji, jest kara aresztu lub grzywny. W przypadku spowodowania znacznej szkody w mieniu lub poważnej szkody w środowisku, przewidziana jest kara pozbawienia wolności do lat 3.
W przypadku sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa znacznej szkody w mieniu lub poważnej szkody w środowisku, sankcje obejmują grzywnę, karę ograniczenia wolności lub karę pozbawienia wolności do lat 2.
Podstawa Prawna i Roszczenia Właścicieli Nieruchomości
Powyższe uregulowania opierają się na przepisach art. 140-143 oraz 176 i 177 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo Geologiczne i Górnicze (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1072 ze zm.).
W przypadku stwierdzenia szkody na nieruchomościach innych osób lub podmiotów wskutek nielegalnej eksploatacji węgla kamiennego, przysługują im roszczenia. Obejmują one przywrócenie terenu do stanu poprzedniego, zwrot utraconych korzyści oraz rekompensatę za utratę wartości nieruchomości, w oparciu o przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego.
