Schrony bojowe w Rudzie Śląskiej – Kochłowicach: 3 do wyburzenia, 3 do ocalenia

Trzy schrony bojowe znajdujące się w Rudzie Śląskiej – Kochłowicach znikną z powierzchni ziemi. Ma to związek z nową inwestycją firmy Prologis, która na tym terenie zamierza zbudować nowoczesne Centrum Logistyczne Prologis Park Ruda Śląska.

30-hektarowa działka, znajdująca się w pobliżu ul. Kalinowej, na której powstaną hale magazynowe, zgodnie z Miejskim Planem Zagospodarowania Przestrzennego przeznaczona jest pod zabudowę usługowo-produkcyjną, gastronomiczną lub rekreacyjną. Położona jest w sąsiedztwie autostrady A4 i w odległości około 10 km od autostrady A1. Zatem to dobra lokalizacja na centrum logistyczne. Niestety, na terenie tym ulokowanych jest jednak 6 obiektów wchodzących w skład Obszaru Warownego Śląsk. Informacja o zburzeniu trzech z nich wywołała ostatnio liczne dyskusje.

W Rudzie Śląskiej znajdują się 64 schrony bojowe

Warto przypomnieć, że na terenie Rudy Śląskiej znajduje się aż 64 schronów bojowych oraz dwa bunkry należące do niemieckiej linii obronnej Oberschlesien-stellung. Zostały zbudowane w latach 30-tych XX wieku. Ich zadaniem była ochrona Śląska przed inwazją III Rzeszy. Stanowią one część Obszaru Warownego Śląsk, czyli pasma umocnień, rozciągającego się na terenie ok. 60 km, od Przeczyc na północy, aż do miejscowości Wyry na południu.  Większość z nich znajduje się dziś w złym stanie technicznym. 

Część z nich znajduje się na gruntach miejskich, inne na prywatnych.

– Nikt się nimi nie chce zająć, a są to obiekty znajdujące się zarówno przy DTŚ, jak i przy NS – pokreślił Łukasz Urbańczyk, Miejski Konserwator Zabytków podczas kwietniowej sesji rady miasta.

Wyjaśnił też, że zaledwie 9 obiektów znalazło swoich opiekunów, natomiast aż 57 jest nadal niezagospodarowanych. Zaznaczył też, że miasto od dawna deklaruje, że jeżeli ktoś wyrazi chęć przejęcia opieki nad takim zabytkiem, to będzie mógł korzystać z obiektu bezpłatnie.

Dodał, że władze miasta wychodzą z założenia, że lepiej stanie się, gdy ktoś zaopiekuje się niszczejącym obiektem za darmo, niż żeby dalej pogrążał się on w ruinie. W takim obiekcie można np. założyć izbę muzealną. 

Jak zaznaczył Miejski Konserwator Zabytków, Stowarzyszenia „Pro Fortalicium”  użytkuje jeden schron, obiektem w okolicach ul. Bukowej zajmowało się Stowarzyszenie Delfin. Później przejęło go Muzeum Techniki Wojskowej. Natomiast schronem bojowym nr 75 w Kochłowicach należącym do Grupy Bojowej Kłodnica- Kochłowice, znajdującym się przy ul. Pomorskiej zajmuje się Stowarzyszenie Genius Loci. Obiektami opiekują się też dwie osoby prywatne, a jeden znajduje się w rękach niewielkiego gliwickiego Stowarzyszenia Paramilitarnego „Prochownia 1910”. Jego członkowie przygotowują się obecnie do malowania elewacji schronu Nr 27 (B12) w Rudzie Śląskiej.

Informacja o inwestycji realizowanej w Kochłowicach oraz łączące się z nią wyburzenie kilku schronów znajdujących w miejscu dawnego punktu oporu Radoszowy, wywołało zaniepokojenie pasjonatów lokalnej historii. Członkowie Stowarzyszenia Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium” poprosili o wyjaśnienia. Jak czytamy na stronie internetowej Stowarzyszenia „Pro Fortalicium”: 

W związku z planowaną w Rudzie Śląskiej- Kochłowicach budową Centrum Logistycznego Prologis Park Ruda Śląska, która jest zaplanowana zgodnie z Miejskim Planem Zagospodarowania Przestrzennego oraz wskazaniem pod inwestycję działki przeznaczonej pod zabudowę usługowo-produkcyjną, gastronomiczną oraz rekreacyjną zwróciliśmy się z pismem zawierającym nasze zaniepokojenie oraz prośbę o wyjaśnienie, jak znajdujące się tam obiekty OWŚ będą chronione. 

Jak wyjaśnia dr inż. arch. Łukasz Urbańczyk, Miejski Konserwator Zabytków:

– Inwestor planujący to zamierzenie budowlane wystąpił w połowie 2018 roku do Miejskiego Konserwatora Zabytków z pytaniem o możliwość rozbiórki obiektów fortyfikacyjnych zlokalizowanych na tym terenie. Jednocześnie dysponował on opinią Miejskiego Konserwatora Zabytków z 2007 roku, w której wyrażona została zgoda na rozbiórkę obiektów pod warunkiem zachowania jednego z nich w charakterze świadka historii oraz wydanym na tej bazie pozwoleniem na rozbiórkę. 

W dalszej kolejności Miejski Konserwator Zabytków wystąpił do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z informacją o planowanej inwestycji oraz prośbą o wskazanie czy bunkry znajdujące się na terenie zamierzenia są ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków i w czyjej kompetencji jest rozpatrzenie przedmiotowej sprawy. W odpowiedzi Wojewódzki Konserwator Zabytków wskazał, że przedsięwzięciem ma zająć się Miejski Konserwator Zabytków. 

– Wobec powyższego oraz zważywszy na zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uchwalonego przez Radę Miasta Ruda Śląska uchwałą nr 314/XVII/2007 z dnia 27 września 2007 r. oraz fakt, że inwestor dysponował prawomocnym pozwoleniem na rozbiórkę z 2010 r. wydano opinię o możliwości realizacji przedmiotowej inwestycji pod warunkiem wyremontowania trzech z sześciu obiektów fortyfikacyjnych zlokalizowanych na terenie inwestycji – dodaje Łukasz Urbańczyk.

Miejski Konserwator Zabytków podkreśla też, że inwestor ma prawo do przeprowadzenia inwestycji. Zaznacza jednak, że nastąpiły zmiany w pierwotnych ustaleniach.

– W trakcie uzgadniania obecnego układu planowanego centrum logistycznego udało się jednak doprowadzić do sytuacji, że możliwe będzie ocalenie oraz wyremontowanie aż trzech bunkrów. Remont ma obejmować oczyszczenie obiektów z zewnątrz i wewnątrz, wyeksponowanie nasypów ziemnych wokół obiektów oraz usunięcie z nich ewentualnych samosiejek czy krzewów, pomalowanie schronów zgodnie z historycznymi schematami farbomaskowania oraz oznakowanie schronów tabliczkami informacyjnymi. Należy dodać, że do chwili obecnej nie wydano jeszcze nowego pozwolenia na realizację zamierzenia – dodaje Urbańczyk.

Kartka z historii rudzkich schronów…

Przypomnijmy, że 4 lipca 2017 roku drogowcy przenieśli ważący 70 ton żelbetowy schron z 1938 roku. Powód? Kolidował on z budowaną w Rudzie Śląskiej trasą N-S (odcinka od ul. Bukowej do ul. Kokota). Obiekt znajdował się w Bielszowicach, w rejonie ul. Pasiecznej. Do jego relokacji użyto 300-tonowego dźwigu.