Prawo pierwokupu daje konkretnej osobie pierwszeństwo do kupna nieruchomości. Czy w takiej sytuacji nie można sprzedać mieszkania nikomu innemu? Czy osoba z prawem pierwokupu może kupić mieszkanie w dowolnym momencie? Jak wygląda sprzedaż mieszkania z prawem pierwokupu? Poznaj odpowiedzi na najważniejsze pytania.
Prawo pierwokupu - na czym polega?
Gdy danej osobie przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości (np. lokalu mieszkalnego), oznacza to, że będzie miała pierwszeństwo do zakupu mieszkania, w sytuacji, gdy jego obecny właściciel znajdzie na nie innego kupca.
Jest więc ograniczeniem dla właściciela nieruchomości - nie może on sprzedać lokalu osobie trzeciej, chyba że osoba z prawem pierwokupu nie wykorzystuje swojego prawa.
Prawo pierwokupu a prawo pierwszeństwa
Oprócz prawa pierwokupu w polskich przepisach obowiązuje też prawo pierwszeństwa.
Są to różne sytuacje prawne. Oto różnice:
- prawo pierwokupu może być zrealizowane tylko wtedy, gdy sprzedający zawarł warunkową umowę sprzedaży z osobą trzecią,
- prawo pierwszeństwa można wykorzystać wtedy, gdy właściciel nieruchomości ma zamiar ją sprzedać, ale nie zawarł jeszcze umowy. Z prawa pierwszeństwa często korzystają najemcy lokali komunalnych, którzy kupują daną nieruchomość od gminy, a także najemcy mieszkań zakładowych. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zakupu mieszkania zakładowego, przeczytaj artykuł: "Wykup mieszkania zakładowego - co powinieneś wiedzieć?"
Wyróżnia się dwa rodzaje prawa pierwokupu. Są nimi:
- umowne prawo pierwokupu - może wynikać z tzw. woli stron, czyli z zawartej umowy, np. umowy najmu lub sprzedaży mieszkania (prawo pierwokupu może mieć np. osoba, która sprzedała nieruchomość jej obecnemu właścicielowi);
- ustawowe prawo pierwokupu - wynika z treści ustawy, np. ustawy o gospodarce nieruchomościami.
Ustawowe prawo pierwokupu może być zarezerwowane np. na rzecz współwłaściciela nieruchomości rolnej, Agencji Nieruchomości Rolnych czy gminy.
Warto wiedzieć
Jeśli masz prawo pierwokupu nieruchomości, możesz zakupić ją tylko wtedy, gdy obecny właściciel wystawi tę nieruchomość na sprzedaż. W innych sytuacjach prawo to nie może zostać zrealizowane. Jeśli więc mieszkanie zostanie zbyte przez darowiznę, prawo pierwokupu nie będzie Cię obowiązywało.
Księga wieczysta a prawo pierwokupu
Prawo pierwokupu może być ujawnione w księdze wieczystej. Reguluje to artykuł 16. ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece. Informacji o tym, czy takie prawo istnieje w odniesieniu do danej nieruchomości, można szukać w dziale III księgi wieczystej.
Musisz jednak wiedzieć, że nie ma ustawowego obowiązku zawierania informacji o prawie pierwokupu w księgach wieczystych. W związku z tym, jeśli planujesz kupno mieszkania, a w dziale III księgi wieczystej nie ma żadnych informacji, rozważ dodanie do umowy kupna-sprzedaży zapisu o konieczności wypłacenia odszkodowania przez sprzedawcę za przedstawianie nieprawdziwych oświadczeń.
Jak sprzedać mieszkanie z prawem pierwokupu?
Jeśli sprzedaż nieruchomości jest objęta prawem pierwokupu, a obecny właściciel wystawia mieszkanie na sprzedaż, wszystko zależy od tego, czy osoba (lub inny podmiot, np. gmina) uprawniona do pierwszeństwa zakupu skorzysta ze swojego prawa.
Jeśli właściciel znalazł kupca na swoje mieszkanie i chce je sprzedać, musi poinformować o tym podmiot, któremu przysługuje prawo pierwokupu. Konieczne jest też sporządzenie umowy warunkowej sprzedaży. Warunkiem w takiej umowie jest to, że osoba uprawniona nie skorzysta ze swojego prawa. Osoba uprawniona do zakupu mieszkania musi poznać treść umowy, w tym cenę nieruchomości i zdecydować, czy za taką kwotę chce nabyć nieruchomość. Ustawowo ma 30 dni na podjęcie decyzji, chyba że w zawartej wcześniej umowie został ustalony inny termin.
Jeśli osoba uprawniona chce skorzystać z prawa pierwokupu i decyduje się na zakup mieszkania za wyznaczoną kwotę, to:
- zainteresowany kupnem nieruchomości musi złożyć oświadczenie w formie aktu notarialnego;
- po złożeniu oświadczenia kupujący nabywa nieruchomość na warunkach określonych w umowie sprzedaży warunkowej.
Jeśli osoba uprawniona do pierwszeństwa kupna mieszkania (z tytułu prawa pierwokupu) nie chce zakupić nieruchomości, może:
- zawiadomić o tym sprzedawcę mieszkania oraz osobę trzecią, która chce dokonać zakupu;
- nie składać oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu w ciągu miesiąca od złożenia oferty przez sprzedającego.
Bardzo ważne w sytuacji sprzedaży mieszkania osobie trzeciej, jest zawiadomienie o tym fakcie osoby uprawnionej do nabycia mieszkania. Bezwzględnie należy podać prawdziwe informacje - w tym cenę zawartą w umowie warunkowej. Podanie fałszywych informacji, niepoinformowanie o sporządzeniu umowy warunkowej czy dokonanie sprzedaży bez wiedzy osoby z prawem pierwokupu może spowodować, że uprawniona osoba będzie dochodzić swoich praw do odszkodowania.
Podsumowując, jeśli mieszkanie objęte jest prawem pierwokupu, a jego właściciel chce je sprzedać osobie trzeciej, musi zawrzeć z nią umowę warunkową. Osoba, której przysługuje prawo pierwokupu, musi zdecydować, czy chce kupić nieruchomość za cenę podaną w umowie warunkowej. Jeśli nie skorzysta ze swojego prawa, sprzedaż mieszkania osobie trzeciej będzie możliwa.
Chcesz wiedzieć więcej na temat cen nieruchomości? Jest na to sposób! Przejdź do narzędzia NAVIDOM!