Wielu Polaków planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej w Wielkiej Brytanii staje przed pytaniem: samozatrudnienie (self-employment) czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Limited Company)? Obie formy są popularne, ale różnią się pod względem odpowiedzialności majątkowej, zasad opodatkowania oraz skali formalności. Wybór powinien być przemyślany i dostosowany do rodzaju działalności, poziomu ryzyka oraz planów rozwoju firmy. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze różnice między obiema formami oraz praktyczne aspekty rejestracji każdej z nich.
Self-employment i Spółka Limited – czym się różnią?
Choć zarówno self-employment, jak i Spółka Limited umożliwiają legalne prowadzenie biznesu w Wielkiej Brytanii, różnice między nimi są spore. Przede wszystkim dotyczą odpowiedzialności prawnej i podatków. Samozatrudnienie oznacza, że przedsiębiorca działa we własnym imieniu i odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania powstałe w związku z działalnością. W przypadku LTD odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości wniesionych udziałów, co pozwala na lepszą ochronę prywatnego majątku właściciela.
Samozatrudnienie wiąże się też z uproszczoną księgowością i niższymi kosztami prowadzenia działalności. Rejestracja jest szybka, a prowadzenie firmy – stosunkowo proste, a to przyciąga przede wszystkim freelancerów oraz osoby wykonujące wolne zawody. Warto jednak pamiętać, że samozatrudnienie w Wielkiej Brytanii możliwe jest jedynie dla osób mających status rezydenta podatkowego.
Spółka LTD to bardziej sformalizowana struktura. Wymaga wyznaczenia dyrektora i udziałowca (mogą to być te same osoby), przygotowania podstawowych dokumentów spółki oraz zgłoszenia do odpowiednich rejestrów. Wiąże się też z bardziej rozbudowanymi obowiązkami księgowymi i koniecznością sporządzania rocznych sprawozdań. Jednak w zamian oferuje większą elastyczność w zarządzaniu i rozwijaniu firmy oraz korzystniejsze możliwości planowania podatkowego, zwłaszcza przy wyższych dochodach.
Korzyści i ograniczenia samozatrudnienia
Dla wielu początkujących przedsiębiorców self-employment jest naturalnym wyborem. Główne zalety tej formy to prostota rejestracji oraz niskie koszty prowadzenia. Osoba samozatrudniona sama zarządza swoją działalnością, wystawia faktury i odprowadza należny podatek dochodowy. Księgowość ogranicza się najczęściej do ewidencji przychodów i kosztów, a rozliczenia dokonywane są raz w roku poprzez system Self Assessment prowadzony przez HMRC.
Warto jednak poznać ograniczenia. Osoba samozatrudniona odpowiada za długi firmy całym swoim majątkiem, a to może stanowić poważne ryzyko w przypadku większych zobowiązań lub sporu z kontrahentem. Pozycja negocjacyjna w relacjach z bankami czy dużymi firmami również może być słabsza, a możliwość sprzedaży lub przekazania biznesu – ograniczona. Dodatkowo samozatrudnienie nie pozwala na optymalizację podatkową na poziomie dostępnym dla spółek LTD.
Co oferuje spółka LTD?
Założenie Spółki Limited to krok bardziej zaawansowany, ale dający więcej możliwości. Oprócz ograniczonej odpowiedzialności właścicieli istotną zaletą jest forma prawna oddzielona od osoby fizycznej. Oznacza to, że spółka może samodzielnie zawierać umowy, zaciągać zobowiązania i zatrudniać pracowników, a także być przedmiotem sprzedaży lub przekształceń bez konieczności zamykania działalności.
Na korzyść LTD przemawia również niższa stawka podatku dochodowego od osób prawnych (Corporation Tax). Co więcej, przedsiębiorca może elastycznie decydować, czy wypłacać sobie wynagrodzenie jako dyrektor, czy dzielić zysk poprzez dywidendy.
Należy jednak pamiętać, że prowadzenie spółki LTD wiąże się z większymi kosztami księgowymi oraz obowiązkiem regularnego składania sprawozdań do Companies House. Konieczne jest również prowadzenie pełnej dokumentacji firmowej oraz przestrzeganie bardziej rygorystycznych zasad dotyczących rejestru udziałowców i dyrektorów.
Którą formę działalności wybrać?
Wybór między self-employment a Spółką Limited powinien być oparty na realnej analizie planów biznesowych, poziomu ryzyka i spodziewanych przychodów. Jeśli działalność ma mieć charakter indywidualny, będzie prowadzona na niewielką skalę i nie przewiduje się zatrudniania pracowników – samozatrudnienie może być dobrym rozwiązaniem na początek. W takim modelu przedsiębiorca ma większą swobodę, a formalności są ograniczone do minimum.
Jeżeli jednak planowany biznes ma działać na większą skalę, generować wyższe obroty lub z góry zakłada się współpracę z innymi osobami, inwestorami czy kontrahentami instytucjonalnymi – korzystniejsze może okazać się założenie Spółki Limited. Jej forma prawna zwiększa wiarygodność w oczach partnerów biznesowych, umożliwia rozwój struktury organizacyjnej i lepiej zabezpiecza interesy właściciela.
Równie istotny jest status podatkowy. Samozatrudnienie jest dostępne tylko dla osób, które są rezydentami podatkowymi w Wielkiej Brytanii, natomiast LTD można zarejestrować bez konieczności stałego pobytu na Wyspach, a to otwiera tę formę również dla osób mieszkających na stałe w Polsce, ale prowadzących działalność międzynarodową.
Jak przebiega rejestracja spółki?
Niezależnie od wybranej formy, rejestracja działalności gospodarczej w Wielkiej Brytanii nie należy do procesów nadmiernie skomplikowanych. Samozatrudnienie wymaga zgłoszenia do HMRC, wyboru nazwy działalności oraz rozpoczęcia ewidencji przychodów. Przedsiębiorca powinien także ustalić, czy musi rejestrować się jako płatnik VAT i czy będzie korzystał z usług księgowego.
W przypadku Spółki Limited należy przygotować nazwę firmy, wyznaczyć dyrektora i udziałowców, sporządzić akt założycielski oraz statut spółki. Firma w UK musi zostać zarejestrowana w Companies House, a następnie w HMRC – w celu rozliczania podatku od osób prawnych. Do obowiązków należy również prowadzenie rejestrów udziałów i osób sprawujących tzw. znaczącą kontrolę (PSC).
Zarówno przy self-employment, jak i LTD warto od początku zadbać o prawidłowe prowadzenie dokumentacji i terminowe rozliczenia podatkowe. Choć przepisy brytyjskie są w wielu aspektach bardziej elastyczne niż polskie, zaniedbania formalne mogą prowadzić do dotkliwych sankcji.
Podjęcie decyzji o wyborze formy prowadzenia działalności w Wielkiej Brytanii powinno być poprzedzone rzetelną analizą. Samozatrudnienie sprawdzi się przy działalności niewielkiego rozmiaru, z niskim ryzykiem i ograniczoną potrzebą rozwoju strukturalnego. Spółka LTD to z kolei propozycja dla osób, które chcą prowadzić działalność na większą skalę, planują współpracę z kontrahentami i myślą o optymalizacji podatkowej oraz zabezpieczeniu majątku osobistego. W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy doradcy podatkowego lub księgowego z doświadczeniem w brytyjskim systemie. Starannie dobrana forma prawna to więcej niż wymóg formalny – to fundament, na którym będzie opierać się przyszłość biznesu.