Kolonia robotnicza „Carl Emanuel”, nazywana przez rudzian „Karmańskie”, znajduje się przy ulicach Wolności i Raciborskiej. Jej nazwa pochodzi od nazwy szybu i uznana jest ona uznana za jeden z najładniejszych przykładów budownictwa patronackiego na Górnym Śląsku. To jedna z perełek Rudy Śląskiej, której warto się przyjrzeć.
Budowa osiedla z inicjatywy rodziny Ballestremów
Budowę tej kolonii rozpoczęto pod koniec XIX wieku z inicjatywy rodziny Ballestremów, którzy byli właścicielami pokaźnej kopalni „Brandenburg” (później „Wawel”) oraz koksowni. Rozwój kopalni stworzył potrzebę przyciągnięcia górników, a więc budowy kolonii robotniczej, która stałaby się ich domem. Do jej budowy wybrano tereny przy skrzyżowaniu dróg łączących Rudę z Wirkiem i Zabrze z Chebziem.
Do dzisiaj zachowały się efektowne budynki mieszkalne dla robotników i nadzoru, położone przy ulicach Wolności i Raciborskiej.
Budynki, które przetrwały zasługują na szczególną uwagę
Pierwsze typowe familoki postawiono na tym terenie już pod koniec XIX wieku, pomiędzy dzisiejszymi ulicami Wolności i Zabrzańską, a nieco później zbudowano duży dom noclegowy i kilka obiektów usługowych. Natomiast w pierwszych latach XX wieku kolonię rozbudowano o domy mieszkalne przy ul. Południowej. Niestety żaden z tych budynków nie zachował się do obecnych czasów. Część z nich zastąpiono nową zabudową, część uległa rozbiórce podczas budowy Drogowej Trasy Średnicowej. Z tego powodu budynki, które przetrwały do dzisiaj zasługują na szczególną uwagę. Można je podziwiać pomiędzy ulicami Wolności, Raciborską i Zabrzańską. Kwartał ten zbudowany został w latach 1909-1911. Architektem odpowiedzialnym za projekt obiektów powstałych po 1909 roku jest Hans von Poellnitz, ściśle współpracujący z rodziną Ballestremów, którzy byli fundatorami osiedla.
Budynki tworzą zamknięty czworobok z dziedzińcem
Ostatni etap budowy wspomnianej koloni robotniczej to lata 1918-1922. Budynki tworzą zamknięty czworobok z dziedzińcem pośrodku. Warto dodać, że ceglane domy są dwukondygnacyjne, przykryte wielospadowymi dachami, a mieszkania są jedno lub dwuizbowe. W 1922 roku zakończono budowę dwóch najefektowniejszych gmachów na terenie kolonii – są nimi narożne domy wzniesione na planie w kształcie litery L, wyróżniające się bogatą i ciekawą formą architektoniczną - operującą takimi detalami, jak baszty, wieżyczki czy zwieńczone spływami wolutowymi szczyty. Warto zwrócić uwagę na drobiazgowe podejście do detalu architektonicznego, sprawiające, że każdy z obiektów zyskał indywidualny charakter nie odstając jednocześnie od reszty budynków tworząc wraz z nimi jednorodny pod względem wizualnym charakter. Osiedle "Carl Emanuel” jest miejscem wyjatkowo kameralnym, wyraźnie widać to z perspektywy dziedzińca między budynkami a placem zabaw i zachowanym budynkiem gospodarczym.
