Realizacja projektu „Wielki Piec Huty „Pokój” – Centrum Transformacji w Rudzie Śląskiej” coraz bliżej. W rudzkim magistracie podpisano wczoraj umowę na wykonanie tego przedsięwzięcia, którego podejmie się Przedsiębiorstwo Budowlano-Produkcyjne „Łęgprzem” z Krakowa. Będzie to jedna z największych inwestycji w Rudzie Śląskiej, której koszt oszacowano na ponad 81 mln złotych. Na jej realizację miasto pozyskało ponad 66 mln zł z Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021 - 2027, a blisko 9,5 mln zł z budżetu państwa.
81 milionów złotych na rewitalizację
Wyłoniony w przetargu wykonawca prowadzi kompleksowe realizacje i obsługę inwestycji budowlanych, w czym ma bogate doświadczenie – mówi prezydent Michał Pierończyk.
– Przed firmą duże wyzwanie, na którego realizację ma wyznaczone 2 lata od momentu przekazania terenu budowy – dodaje.
Przedsięwzięcie z jednej strony pozwoli uchronić poprzemysłowe dziedzictwo, którego Wielki Piec jest prawdziwą perełką, a z drugiej wymiernie przyczyni się do zmiany oblicza naszego miasta – podkreśla prezydent.
Cele i plany inwestycji
Powstały kompleks będzie służył nie tylko celom turystyczno-kulturowo-edukacyjnym, ale także działaniom aktywizującym zawodowo osoby, które wskutek transformacji utraciły zatrudnienie.
– Jestem przekonany, że inwestycja będzie miała pozytywny wpływ również na gospodarkę i środowisko miasta – dodaje prezydent Pierończyk.
Wykonanie projektu i etapy realizacji
Projekt zakłada powstanie platformy widokowej wraz ze ścieżką dydaktyczną, adaptację budynku sterowni i maszynowni na cele muzealne oraz budowę nowego obiektu nawiązującego do dawnej hali lejniczej. Znajdzie się w nim m.in. część ekspozycyjna i wystawiennicza oraz strefa spotkań i gastronomii. Dodatkowo budynek ma mieć tzw. „zielony dach”, który pozwoli na zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej. Z kolei istniejąca rampa kolejowa zostanie przebudowana na obiekt o funkcji biurowej. Zaplanowano również plac zabaw nawiązujący do tradycji hutniczej i ogród edukacyjny, a także budowę parkingów i obiektów małej architektury. Inwestycja obejmie też prace konserwatorskie, zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa oraz dostosowanie obiektów do użytkowania przez osoby z niepełnosprawnościami. Ważną częścią będzie także aranżacja wnętrz czy wyposażenie w systemy multimedialne.
Historia Wielkiego Pieca Huty "Pokój"
Wielki Piec wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty „Pokój”, która została założona w 1840 roku. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa sprawił, że szybko stała się ona największym tego typu zakładem w okolicy. W 1907 roku huta posiadała już 6 wielkich pieców. W latach powojennych była największym zakładem metalurgicznym w Polsce.
Wielki Piec uruchomiono w 1968 roku. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto na docelową lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania obiekt okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przekształcając produkcję na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.
Kolejna modernizacja urządzenia nastąpiła w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje” przekształcone wkrótce w Stalmag Sp. z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko przeważyły o jego ostatecznym wygaszeniu, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Wielki Piec został wpisany do rejestru zabytków.
Przekształcenie w dziedzictwo przemysłowe
Sześć lat później formalnym właścicielem obiektu wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto. Stało się tak dzięki zamianie nieruchomości ze spółką Stalmag, która otrzymała prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budynku Bramy II, czyli byłej portierni Huty „Pokój”. Różnica w wartościach obu nieruchomości wynosiła ponad 90 tys. zł, które miasto musiało uregulować. Od 2020 roku Wielki Piec Huty „Pokój” jest częścią Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego - ERIH (European Route of Industrial Heritage).
