W ostatnich latach pojęcie przestępczości gospodarczej coraz częściej występuje w języku codziennym. Dzieję się tak przede wszystkim z dwóch powodów. Po pierwsze, zmianie ulega profil przestępczości w Polsce. Przestępczość skierowana przeciwko obrotowi gospodarczemu, związana z prowadzeniem działalności gospodarczej, staje się coraz bardziej popularna. Po drugie, o sprawach tego rodzaju chętnie informują media, jako że niejednokrotnie popełniającymi owe przestępstwa są osoby rozpoznawalne w środowisku czy w danej społeczności. Także skala i często wielkie przepływy środków pieniężnych związane z tego rodzaju przestępczością działają na wyobraźnie i są dla odbiorców informacji atrakcyjne.
Przestępstwami gospodarczymi nazywamy czyny zabronione, które popełniane są w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. W tle większości przestępstw gospodarczych pozostają duże środki finansowe. Przestępczość gospodarcza dotyczy zarówno jednoosobowych działalności, jak i spółek, w tym spółki z o.o. oraz akcyjnej. W przypadku spółek osobowych (jawnej, partnerskiej) odpowiedzialność ponoszą zwykle wspólnicy. W przypadku spółek kapitałowych (z o.o., akcyjnej), członkowie organów. Najczęściej członkowie zarządu.
Przykłady przestępstw gospodarczych
Co istotne, nie wszystkie przestępstwa gospodarcze opisane zostały w kodeksie karnym. Do grona przestępstw gospodarczych zaliczyć można także przestępstwa skarbowe (uregulowane w kodeksie karnym skarbowym) oraz typy czynów zabronionych opisanych w ustawach szczególnych – przykładowo ustawie o rachunkowości, ustawie prawo bankowe czy kodeksie spółek handlowych. Z kolei w kodeksie karnym przestępstw gospodarczych należy szukać w rozdziale XXXVI (przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym), w rozdziale XXXV (przestępstwa przeciwko mieniu), ale także w innych rozdziałach– o ile popełnienie danego przestępstwa związane jest z działalnością gospodarczą.
Do najczęściej występujących w praktyce przestępstw gospodarczych zaliczyć można: (i) przestępstwo niegospodarności (nazywane często przestępstwem dziłania na szkodę spółki – art. 296 k.k.), (ii) pranie brudnych pieniędzy (art. 299 k.k.), (iii) przestępstwa przeciwko wierzycielom (art. 300-302 k.k.), (iv) oszustwo (art. 286 k.k.), (v) przywłaszczenie (art. 284 k.k.), (vi) przestępstwa korupcyjne (art. 228-230a k.k.), (vii) oszustwo podatkowe, (art. 54 k.k.s. – art. 56 k.k.s. oraz art. 76 k.k.s.) czy (viii) nieprawidłowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (art. 77 ustawy o rachunkowości).
Kara za przestępstwa gospodarcze
Jeśli chodzi o zagrożenie sankcją karną za przestępstwa gospodarcze, zaobserwować można w ostatnich latach skłonność ustawodawcy oraz wymiaru sprawiedliwości do zaostrzania odpowiedzialności. Przykładowo, przestępstwo niegospodarności zagrożone jest karą nawet 10 lat pozbawienia wolności (art. 296 § 3 k.k.). Podobnie przestępstwo oszustwa (art. 286 § 1 w zw. z art. 294 §1 k.k.). W przypadku mniej szkodliwych społecznie przestępstw, częściej spotykana jest kara grzywny lub kara ograniczenia wolności.
Coraz częściej zdarza się, że dla istnienia przestępstwa gospodarczego nie jest konieczne umyślne działanie sprawcy. Innymi słowy, pewne kategorie przestępstw gospodarczych można popełnić nieintencjonalnie i mimo to ponosić odpowiedzialność karną.
Obrona w sprawach dotyczących przestępstw gospodarczych
W sprawach dotyczących przestępczości gospodarczej niezmiernie istotną rolę odgrywa właściwe poprowadzenie obrony. Odpowiednia strategia procesowa niejednokrotnie, pomimo iż sprawa wygląda początkowo beznadziejnie, doprowadzić może do korzystnego dla klienta orzeczenia. Ze względu na stopień skomplikowania tego rodzaju spraw zasadne jest korzystanie z usług profesjonalisty, który specjalizuje się w danym obszarze przestępczości gospodarczej.
W przypadku zaś gdy staniemy się ofiarą przestępstwa gospodarczego, ważne jest aby przed złożeniem zawiadomienia o przestępstwie zgromadzić jak największą liczbę dowodów, potwierdzających nasze twierdzenia. Samo zaś zawiadomienie powinno być szczegółowe i wprost odnosić się do określonych w ustawie typów czynów zabronionych i ich przesłanek. Stąd też, także w przypadku pokrzywdzenia tego rodzaju przestępstwem zasadne staje się skorzystanie z usług pełnomocnika – adwokata lub radcy prawnego.
Artykuł powstał we współpracy z kancelarią Mateusz Szurman Kancelaria Adwokacka. Jeśli szukają Państwo pomocy prawnej w tej kategorii spraw to zapraszamy do bezpośredniego kontaktu telefonicznego bądź mailowego z kancelarią.
Mateusz Szurman Kancelaria Adwokacka
ul. Rynek Dębnicki 6/3
30-319 Kraków
Telefon: 604 503 070
Czytaj także:
