Przed czasem zakończył się pierwszy etap rekultywacji zapożarowanej hałdy Pokój w Rudzie Śląskiej. Mowa o największej obszarowo części, tzw. Pokój II, liczącej ponad 11 ha. Ogień ugaszono, teren zabezpieczono oraz ponownie uformowano. Teraz czas na gaszenie i naprawę drugiej - mniejszej - części zwałowiska.
Zapożarowana hałda odpadów pogórniczych Pokój II w Rudzie Śląskiej naprawiona przed czasem!
Przeszło 11-hektarowy obszar przeszedł rekultywację. Zapożarowany materiał został wykopany i wystudzony, a następnie przemieszany ze specjalnymi materiałami niepalnymi. Gaszenie hałdy, czyli najbardziej uciążliwe prace, zgodnie z deklaracjami składanymi mieszkańcom w lutym br., zakończyły się w czerwcu.
- Jako rudzianin szczególnie dbam o to, by rekultywacja hałdy przebiegła bezpiecznie i skutecznie. Choć problem trwa od lat i budzi zrozumiałe emocje, dziś podejmujemy konkretne działania, oparte na najlepszej wiedzy i doświadczeniach. Dzięki nim ten teren zamieni się w przestrzeń zieloną, bezpieczną i użyteczną. Rudzianie zyskają nie tylko większy komfort życia, ale i nowe miejsce do odpoczynku. To nasz wspólny, konkretny wkład w transformację regionu i przykład tego, że nawet trudne dziedzictwo górnictwa można przekuć w coś, co służy przyszłym pokoleniom - mówi Jarosław Wieszołek, prezes SRK
To wymagające zadanie, bo w trakcie likwidacji zapożarowania wykorzystano niemal 800 tys. m3 mas ziemnych. Całość została już ponownie zabudowana i uformowana w nową bryłę. Tak zakończono zasadnicze prace rekultywacyjne na części zwałowiska Pokój II. Wiosną pojawi się tam trawa.
- Zgodnie z zapowiedziami Wykonawca robót wdrożył też Procedurę zgłaszania roszczeń przez mieszkańców, podmioty gospodarcze i instytucje miasta Ruda Śląska, w związku z prowadzonymi pracami rekultywacyjnymi. Sprawy można zgłaszać na adres mailowy: [email protected] - czytamy na stronie SRK.
Dalsze działania
Tymczasem w kluczową fazę wkraczają prace rekultywacyjne na drugiej części zwałowiska - Pokój I. Wykonawca przystępuje do rozbiórki terenu i prac gaśniczych, które tymczasowo mogą wywoływać uciążliwości dla okolicznych zabudowań. Obszar objęty podziemnym pożarem obejmuje nieco ponad 2 ha, czyli prawie 5-krotniej mniej niż na naprawionej już części.
Obszar hałdy Pokój I został roboczo podzielony na 4 obszary:
- Obszar D - (2,25 ha, oznaczony kolorem zielonym)
- Nie jest zapożarowany, dlatego został zabezpieczony specjalnym 12-metrowym rowem ekranującym, odcinając grunty od podziemnego pożaru. Prace zakończono.
- Nie jest zapożarowany, dlatego został zabezpieczony specjalnym 12-metrowym rowem ekranującym, odcinając grunty od podziemnego pożaru. Prace zakończono.
- Obszar C (1,12 ha, oznaczony kolorem czerwonym)
- Znajdują się tam prywatne garaże. Rozbiórka nie była możliwa, dlatego wokół całego obszaru wykonano ekran termoizolacyjny. Prace polegały na odwierceniu 20-metrowych otworów sięgających gruntu rodzimego i zatłoczeniu do nich mieszaniny popiołów i cementu. W sumie wykonano 83 otwory, do których trafiło 5200m3. Prace zakończono.
- Znajdują się tam prywatne garaże. Rozbiórka nie była możliwa, dlatego wokół całego obszaru wykonano ekran termoizolacyjny. Prace polegały na odwierceniu 20-metrowych otworów sięgających gruntu rodzimego i zatłoczeniu do nich mieszaniny popiołów i cementu. W sumie wykonano 83 otwory, do których trafiło 5200m3. Prace zakończono.
- Obszar B (2,37 ha, oznaczony kolorem żółtym)
- Teren o największym stopniu zapożarowania. To właśnie na tym obszarze rozpoczynają się roboty, które mogą generować tymczasowe uciążliwości - szacowane najpóźniej do II kwartału przyszłego roku. Aby skutecznie pozbyć się ognia i zabezpieczyć teren, Wykonawca będzie musiał wybrać ponad 200 tys. m3 mas ziemnych. Prace rekultywacyjne mają zakończyć się do połowy 2026 roku.
- Obszar A (1,48 ha, oznaczony kolorem niebieskim)
- Wyłączony z prac z uwagi na prowadzone postępowanie prokuratorskie. SRK podczas badań terenu w 2024 roku wykryła w gruncie obecność metali ciężkich. W 2020 roku wykonano bowiem zabezpieczenie przeciwpożarowe tego obszaru, poprzez wykonanie okrywy uszczelniającej. W wyniku ujawnienia przez spółkę nieprawidłowości sprawę zgłoszono organom ścigania.
Równolegle SRK przygotowuje przetarg na wykonanie dokumentacji projektowej na rekultywację tego obszaru. Wybór Wykonawcy prac powinien nastąpić w 2027 roku, a zakończenie działań rekultywacyjnych szacowane jest na pierwszą połowę 2028 roku.
Pożar w końcu zniknie
Od połowy 2024 roku prowadzone są roboty zabezpieczające. Polegają one na wybraniu zapożarowanego materiału do takiej głębokości, gdzie nie występuje podwyższona temperatura. Następnie jest on przewożony do pełnego wystudzenia. Po zmieszaniu z innym materiałem inertnym (obojętnym) trafia z powrotem na hałdę. Całość układana jest warstwami z zachowaniem odpowiedniej izolacji tak, aby w przyszłości uniknąć ponownego samozagrzania się materiału. Rozpoczęcie całej operacji poprzedziły skrupulatne badania. Powstała odpowiednia dokumentacja projektowa, a roboty prowadzone są zgodnie ze sztuką. Na koniec na hałdzie pojawi się zieleń.
W opinii ekspertów to właśnie ta metoda jest jedyną, która po pierwsze powstrzymuje dalsze rozprzestrzenianie się podziemnego pożaru, a po drugie gwarantuje najszybsze zażegnanie zagrożenia. Pozostawienie zapożarowania lub wybór innej - bardziej czasochłonnej - metody groziłby dalszym zwiększaniem się ognisk pożaru, a tym samym drastycznym zwiększaniem emisji do atmosfery związków, pochodzących z wnętrza hałdy.
Na miejscu systematycznie wykonywane są też badania powietrza. Pomiary realizował również specjalistyczny wóz badawczy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach. Dotychczasowe wyniki nie wykazały przekroczeń norm gazów szkodliwych.
Dodatkowo SRK prowadzi własne - codzienne pomiary jakości powietrza. Raporty, w formie tygodniowego zestawienia możecie znaleźć TUTAJ.
Jakość powietrza sprawdzić też można na bieżąco za sprawą Miejskiego Systemu Monitoringu Jakości Powietrza w Rudzie Śląskiej, który określa zanieczyszczenie pyłami PM 2.5 oraz PM 10 (mieszaninę zawieszonych w powietrzu cząsteczek). W rejonie hałdy (w promieniu ok. 1 km) rozmieszczone są 4 stacje monitorujące: przy ul. Czarnoleśnej, Placu Jana Pawła II, ul. Głównej i ul. 11 Listopada.
Teren przejęty po PGG
Jak doszło do tego, że Spółce Restrukturyzacji Kopalń przypadł w udziale obowiązek gaszenia hałdy oraz przywrócenia jej bezpiecznych i użytkowych walorów? To obszar zdegradowany przez działalność PGG - KWK Pokój. Była ona przejmowana przez SRK etapami. Pierwszy miał miejsce w 2017 r., kiedy przejęta została część kopalni wraz z hałdą przy ul. Szyb Andrzeja. W 2018 r. stwierdzono jej zapożarowanie. Po opracowaniu niezbędnej dokumentacji technicznej w latach 2020-2021 wykonano prace zabezpieczające i położono warstwę izolacyjną oraz trawę. W 2022 r. SRK przejęła od PGG Ruch Pokój kopalni Ruda i dalszą części hałdy przy ul. Lecha.