Okres letni i wakacje oraz związane z tym dużo wolnego czasu często wiąże się z eksperymentowaniem przez dzieci i młodzież z różnymi substancjami psychoaktywnymi, w tym alkoholem i środkami odurzającymi, a także tzw. nowymi narkotykami. Sprzyja temu mniejsza kontrola osób dorosłych, większa swoboda młodych ludzi, a także często negatywny wpływ grupy rówieśniczej. Podczas spędzania wolnego czasu, ale i na co dzień... niech kręci nas bezpieczne życie bez uzależnień!
Przyjemne otoczenie, radosne towarzystwo i brak kontroli ze strony dorosłych często wpływają na podejmowanie przez młodzież ryzykownych i złych w skutkach decyzji. Ze względu na zagrożenie COVID-19, miniony czas był dla dzieci i nastolatków szczególnym okresem nowych doświadczeń, innej rzeczywistości, zdalnej nauki, którym towarzyszyły pandemiczne ograniczenia kontaktów rówieśniczych. Stąd wiele młodych osób nastawionych jest teraz na szybkie zawieranie nowych znajomości i ciekawe doznania.
Okres letni i wakacje, gdy młodzież nie uczęszcza do szkoły, to też, niestety, czas, kiedy najczęściej sięga po narkotyki i alkohol. Zdarza się, że do szpitali trafiają osoby z ostrym zatruciem organizmu, którym nie zawsze można udzielić skutecznej pomocy.
Sygnały, które powinny zaniepokoić rodzica lub opiekuna to najczęściej:
- nietypowe zachowania, jak nadmierna pobudliwość, nienaturalne stany euforyczne, gadatliwość, nieuzasadnione ataki złości czy agresji lub wręcz przeciwnie — spowolniona koordynacja ruchowa, otępienie i apatia, brak chęci do życia, depresja;
- zaczerwienione i przekrwione oczy oraz nadmiernie rozszerzone lub zwężone źrenice, które nie reagują, lub leniwie reagują, na światło;
- widoczna zmiana nawyków żywieniowych — brak apetytu lub objadanie się;
- próby wyłudzania lub podbieranie pieniędzy na nieokreślone wydatki.
Zażywanie narkotyków i spożywanie alkoholu, nawet rzadko i w niewielkiej ilości, zawsze przynosi negatywne skutki dla młodego organizmu. Odczuje on je zdecydowanie bardziej, gdyż jest w trakcie intensywnego rozwoju. Choć większość młodych ludzi jest głęboko przekonana, że jedyne konsekwencje takich zachowań, to złe samopoczucie i utrata kontroli, to niestety lista szkód jest długa.
Do najpoważniejszych skutków zażywania narkotyków i spożywania alkoholu przez nastolatków zaliczmy m.in.:
- zaburzenia rozwoju psychicznego i fizycznego,
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
- wywołanie w mózgu nieodwracalnych zmian,
- skutki w postaci zaburzeń pamięci oraz zaburzeń snu.
Długotrwałe zażywanie powoduje także upośledzenie relacji interpersonalnych
Alkohol i środki odurzające to także czynniki kryminogenne. Osłabiają kontrolę wewnętrzną, często wzmagają agresję, a od tego do popełnienia czynu karalnego (przestępstwa) to jeden krok. Pod wpływem takich środków łatwiej też stać się ofiarą przestępstwa, czy tragicznego w skutkach zdarzenia drogowego. Alkohol i narkotyki to także ryzyko przypadkowych kontaktów seksualnych i nieplanowanych ciąż.
Niestety, z roku na rok pojawiają się coraz to nowe zagrożenia i nowe substancje niebezpieczne dla życia i zdrowia. Przykładem tego jest narkotyk nowej generacji, który pojawił się w Polsce kilka miesięcy temu. Jak ostrzega Główny Inspektor Sanitarny, jest on szczególnie niebezpieczny i nawet jednorazowe jego zażycie może doprowadzić do nieodwracalnych skutków zdrowotnych, w tym śmierci. Narkotyk ten może występować w postaci mieszanek do palenia, proszków, kartoników nasączonych substancją oraz liquidów do e-papierosa.
Rodzicu, opiekunie, pamiętaj, aby szczególnie podczas wakacji i w okresie wolnym od zajęć szkolnych poświęcać swoim dzieciom więcej czasu i uwagi. Rozmawiaj ze swoją pociechą, także tą nastoletnią, o jej problemach, dając jej na co dzień poczucie wsparcia i zrozumienia. Twoja bliska relacja z dzieckiem, zainteresowanie jego sprawami, problemami może ustrzec je przed niebezpiecznym „eksperymentowaniem” ze środkami psychoaktywnymi, zmieniającymi świadomość. Pamiętaj, że takie wakacyjne, i nie tylko, eksperymenty Twojego dziecka mogą skończyć się tragicznie.
Jako dorośli, rodzice — bądźmy czujni i bacznie obserwujmy nasze dzieci. Im lepiej je znamy, tym szybciej zauważymy niepokojące zmiany w ich zachowaniu i będziemy w stanie odpowiednio zareagować. Zawsze możemy też szukać wsparcia i pomocy u specjalistów. Są sytuacje, których nie wolno bagatelizować. A najpewniejszym i długofalowym rozwiązaniem jest codzienne zainteresowanie młodym człowiekiem, sprawami, które go dotyczą, jego problemami oraz edukacja dzieci i młodzieży w tym zakresie. Pamiętajmy, że na rozmowę nigdy nie jest za wcześnie.
Gdzie szukać pomocy:
- 800 060 800 - Infolinia Głównego Inspektora Sanitarnego
- 116 111 - Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
- 800 100 100 - Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci
- 800 12 12 12 - Dziecięcy telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
- Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień AZYLVIP Kraków
(Biuro Prewencji KGP)