Wiadomości z Rudy Śląskiej

Karty historii: parafia Michała Archanioła na Orzegowie cz.2

  • Dodano: 2018-08-08 12:45

Budowę kościoła zapoczątkowano w lipcu 1894 roku, 30 września tego samego roku odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła. Prace budowlane nadzorował z polecenia hrabiostwa Schaffgotsch mistrz budowlany Ficek z Bytomia. Kościół powstał w latach 1894-1895.

Świątynia została wybudowana w ciągu roku, co świadczy o ogromnej determinacji budujących. Poświecenie kościoła odbyło się 15 grudnia 1895 roku. Całkowity koszt budowy wynosił 94 000 marek. Kościół był wzorowany na podobnej świątyni i probostwie huty „Zgoda”. Posiadał jedną wieżę w części zachodniej. Ołtarz główny był skierowany na wschód. Świątynia była mała, słabo wyposażona, przypominała raczej kaplicę niż kościół. Znajdował się tam tylko jeden ubogi kielich, brakowało organów. „Wewnątrz panowały takie przeciągi, że księża przy ołtarzu ledwo mogli utrzymać się na nogach”. Dnia 15 grudnia odbyła się pierwsza msza św. Pierwsze nabożeństwa prowadzili księża Wloczka i Bertzik z Bytomia. Zastępstwo aż do momentu objęcia parafii przez nowego proboszcza objęli misjonarze pod kierownictwem księdza Pawła Schirmeisena. Przed wprowadzeniem nowego proboszcza dwaj jezuici ojciec Warol i Szajna prowadzili misje święte.

Wprowadzenie pierwszego proboszcza ks. Pawła Sigulli z Piekar odbyło się dnia 24 września 1896 roku. przed kościołem odbyło się uroczyste przywitanie nowego proboszcza przez administratora ks. proboszcza Reinholda Schirmeisena, a we wnętrzu kościoła nastąpiło wprowadzenie przez ks. dziekana Fryderyka Hofrichtera z Goduli. W imieniu hrabiego Hansa Ulricha von Schaffgotsch przemawiał generalny dyrektor jego zakładów Erbs Worte. Ksiądz Paweł Sigulla odprawił w asyście ks. Bertzika z Bytomia i ks. Heisiga z Kochłowic uroczystą sumę. Pierwszym kapelanem mianowany został ks. Paweł Pośpiech, który w Orzegowie przebywał przez okres pięciu lat. Ksiądz Paweł Pośpiech był długoletnim wydawcą "Gazety Ludowej" należał do tych, którzy nieustraszeni bronili i uświadamiali lud górnośląski już na kilka lat przed wojną światową. Był także posłem I kadencji sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. W roku 1920 stan zdrowia zmusił go do wycofania się z życia politycznego. Wtedy też sprzedał "Gazetę Ludową". W Orzegowie przyczynił się do powstania w miejscowości chóru mieszanego im. Fryderyka Chopina. Dzięki jego poparciu do zespołu zapisało się 200 parafian.

Wkrótce nowo wybudowany kościół okazał się za mały. Powodem takie stanu rzeczy był ogromny wzrost liczby ludności. W momencie erygowania parafii liczba dusz w Orzegowie wynosiła 3000. Po upływie pięciu lat powiększyła się do 5000 osób, a w 1904 liczba wyniosła 7000 wiernych. Chcą poprawić obecną sytuację powołano kolejny komitet budowy kościoła. Do komitetu należeli: dyrektor generalny zakładów Schaffgotschów dr Bernard  Stephan, Ryszard Tlach dyrektor kopalni „Gotthard”, naczelnik okręgu urzędowe Schigulski z Szombierek, wójt gminy Brunon Flach i kierownik szkoły Schmidt z Orzegowa oraz architekt Echtermeyer z Bytomia. Początkowo postanowiono wybudować nowy większy kościół. Dyrektor generalny złożył na ręce ks. proboszcza pisemne oświadczenie, że do budowy nowego kościoła dołoży w imieniu zakładów hrabiego Schaffgotscha kwotę 270 000 marek. Ks. Paweł Sigulla zaproponował projekt Maksymiliana Śliwki z Zabrza. Koszt projektu wyniósł 1500 marek. O dynamicznym wzroście parafii decydował przyrost ludności. Parafia, która liczyła w 1895 roku 3000 dusz, jedenaście lat później potroiła swoją liczebność do 9000 dusz w 1906 roku.

Kościół przebudowano w latach 1911 – 1912 w stylu neoromańskim. Autorem projektu był Maksymilian Giemsa, architekt z Katowic18. Świątynia miała pomieścić 2000 osób, a koszt przebudowy został oszacowany na 226 tys. marek. Po zebraniu funduszy przystąpiono do wstępnych robót. Kierownictwo nad wykonywaniem robót budowlanych przejął mistrz budowlany Neumann z Bytomia. Ołtarz główny przeniesiony został ze wschodu na zachód. Dostarczyła go firma artysty Schneidera z Monachium za cenę 9000 marek. Nastawa główna ołtarza, wykonana w formie pentaptyku o prostokątnych skrzydłach, miała zaakcentowaną część centralną, w której znajduje się tabernakulum zwieńczone trójkątnym szczytem wspartym na kolumnach. Prostokątne kwatery skrzydeł wypełniały reliefowe przedstawienia powierzenia kościoła św. Piotrowi, wieczerzy w Emaus, niewiernego Tomasza, błogosławieństwa dzieci. Nastawę  wieńczył trójkątny naczółek wsparty na arkadach, przerwany na osi centralnej prostopadłościennym postumentem, na którym usytuowana jest grupa adoracyjna Krzyża Świętego. W tym samym czasie zostały ufundowane i zamontowane witraże.Znajdują się w transepcie oraz w prezbiterium. W świątyni znajdują się następujące
wyobrażenia świętych na witrażach:

  • św. Piotr z dwoma kluczami, którego fundatorem był orzegowski kupiec Piotr Kobierski,
  • św. Paweł z mieczami i krzyżem, którego fundatorem był ks. proboszcz Paweł Sigulla,
  • św. Józef z białą lilią,
  • św. Anna z otwartą księgą,
  • św. Florian z palmą męczeńską i naczyniem z wodą gaszącą płonący dom,
  • św. Jadwiga Śląska z modelem kościoła i koroną, witraż ufundowany przez kobiety,
  • św. Małgorzata, witraż ufundowany przez gospodynie domowe,
  • św. Alojzy Gonzaga, witraż ufundowany przez Kongregację Panien,
  • św. Elżbieta z Turyngii, witraż ufundowany przez Niemieckie Katolickie Kasyno,
  • św. Antoni ukazany z dzieciątkiem Jezus i białą lilią,
  • św. Wit, witraż ufundowany przez Kongregację Młodzieńców i Chłopców,
  • św. Jan Nepomucen, witraż ufundowany przez Jana Napierallę,
  • św. Franciszek z Asyżu, witraż ufundowany przez III Zakon Franciszkański.
Karty historii: parafia Michała Archanioła na Orzegowie cz.2


Źródło: Krzysztof Gołąb

Komentarze (1)    dodaj »

  • elwer-leber

    Ja ja orzegów słynie ale ze

Dodaj komentarz

chcę otrzymać bezpłatny newsletter portalu RudaSlaska.com.pl.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Wydawca portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Czytaj również